Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σε συνδυασμό με τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία αλλά και τα αντίμετρα της Ρωσίας, έχουν επηρεάσει αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα εντός της εσωτερικής αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιο συγκεκριμένα, αρκετές επιχειρήσεις έχουν απωλέσει μεγάλο μέρος του κύκλου εργασιών τους λόγω π.χ. διακοπής συμβάσεων ή εκτέλεσης έργων ή λόγω της αύξησης των τιμών των προϊόντων τους ως αποτέλεσμα της αύξησης του κόστους ενέργειας.
Σε ανταπόκριση με τις πιο πάνω έκτακτες εξελίξεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι εθνικές αρχές ανταγωνισμού έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες ώστε να υπάρχει προσωρινή προσαρμογή του Δικαίου του Ανταγωνισμού και του Δικαίου των Κρατικών Ενισχύσεων, προκειμένου να αμβλυνθούν οι αρνητικές επιδράσεις στις επηρεαζόμενες επιχειρήσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανταγωνισμού (ECN), που αποτελείται από τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού των Κρατών Μελών, εξέδωσε στις 21.3.2022 Κοινή Δήλωση με την οποία παρέχει καθοδήγηση αναφορικά με τις μορφές συνεργασίας που δύνανται να αναπτύξουν μεταξύ τους οι επιχειρήσεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν ή/και να αμβλύνουν τις σοβαρές διαταραχές που προκαλούνται από την κρίση στην Ουκρανία. Σύμφωνα με την εν λόγω Κοινή Δήλωση, οι εθνικές αρχές ανταγωνισμού δεν θα παρεμβαίνουν ενεργά εναντίον συνεργασιών που υιοθετούνται από επιχειρήσεις, οι οποίες αποσκοπούν στην αντιμετώπιση ή/και άμβλυση των προαναφερθέντων σοβαρών διαταραχών, νοουμένου ότι είναι απολύτως αναγκαίες και προσωρινές. Παραδείγματα τέτοιων συνεργασιών αφορούν την εξασφάλιση της αγοράς, της προμήθειας και της διανομής των προϊόντων στα οποία υπάρχουν ελλείψεις ή για σκοπούς αντιμετώπισης τυχόν οικονομικών δυσχερειών που προκύπτουν από την συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία.
Σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να απευθυνθούν στην αρμόδια εθνική αρχή ανταγωνισμού ή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε περίπτωση που έχουν αμφιβολίες αναφορικά με τη συμβατότητα της συνεργασίας που αποσκοπούν να αναπτύξουν με το Δίκαιο του Ανταγωνισμού, προκειμένου να λάβουν άτυπη καθοδήγηση.
Ακολούθως, στις 23.3.2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε Προσωρινό Πλαίσιο αξιολόγησης κρατικών ενισχύσεων (στο εξής: Προσωρινό Πλαίσιο) με στόχο τη στήριξη των επιχειρήσεων που έχουν επηρεαστεί από τις συνέπειες της κρίσης στην Ουκρανία, εκτός των επιχειρήσεων που ελέγχονται από τη Ρωσία και υπόκεινται σε κυρώσεις. Πιο συγκεκριμένα, το Προσωρινό Πλαίσιο αποσκοπεί στη διευκόλυνση της χορήγησης κρατικών ενισχύσεων με την μορφή κρατικών εγγυήσεων ή επιδοτούμενων δανείων ώστε να διασφαλιστεί η αναγκαία ρευστότητα για τις επιχειρήσεις, προκειμένου να συνεχίσουν την οικονομική τους δραστηριότητα. Επιπλέον, επιδιώκεται η παροχή στήριξης σε επιχειρήσεις που έχουν επηρεαστεί από την κρίση, επιτρέποντας στα Κράτη Μέλη να θεσπίσουν μηχανισμούς για την χορήγηση ενισχύσεων περιορισμένου ύψους. Περαιτέρω, το Προσωρινό Πλαίσιο στοχεύει στη διευκόλυνση της χορήγησης κρατικών ενισχύσεων σε επιχειρήσεις που έχουν επιβαρυνθεί με πρόσθετο κόστος ενέργειας λόγω της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου και του ηλεκτρισμού. Σημειώνεται ότι το εν λόγω Προσωρινό Πλαίσιο θα είναι σε ισχύ μέχρι τις 31.12.2022.
Επισημαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε υιοθετήσει παρόμοιο Προσωρινό Πλαίσιο για τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων το 2020 στο πλαίσιο της αντιμετώπισης των οικονομικών δυσχερειών που είχε επιφέρει η πανδημία COVID-19.
